|
Yaşlılarda görülen sağlık sorunlarının başlıcaları artrit, katarakt, kalp hastalığı, varis, şeker hastalığı, kanser, osteoporoz, kalça kırığı ve inmedir. Eklemlerde sertlik, tutukluk, ağrı bazen de şişlikle ortaya çıkan artrit, yaşlıyı rahatsız eden sorunlardan en yaygın olarak görülenidir.
Yaşlılarda ölümün başlıca nedeni kalp hastalığıdır ve diğer ölüm nedenleri arasında inme, pnömoni, grip, kronik akciğer hastalığı ve kalça kırıkları yer alır.
Yaşlılarda fonksiyon kayıpları, kronik sağlık sorunları kadar yaygın olarak görülen diğer bir sorun, aile üyeleri ya da arkadaş kaybı sonucu sosyal ilişkilerin zayıflaması ve yalnızlıktır.
Kronik hastalıklarla baş etmeye yönelik eğitimde aşağıda yazılanlar yer almaktadır;
- Hastalığın ne olduğu ve beden üzerine etkileri.
- Uygulanacak ilaç ve diğer tedavilerin neler olduğu.
- Hastalıkla ilgili olarak günlük yaşamda ve kendine bakımda yapılması gereken düzenlemeler.
- Hastalık nedeniyle aktivite sınırlaması ve diyet düzenlenmesi yapılacaksa, bunların nasıl planlanacağı.
- Kan basıncı, beden ısısı ve nabız ölçülmesi gerekiyorsa, bunların nasıl ölçülüp kayıt edileceği.
- Şeker hastalığı nedeniyle insülin uygulanması gerekiyorsa, özel ölçüm cihazıyla kan şekerinin nasıl ölçüleceği ve insülin enjeksiyonunun nasıl yapılacağı.
- Kan şekeri düşüklüğü ve yüksekliğinin belirti ve bulgularının neler olduğu, bu durumda yapılması gerekenler.
- Sağlık kuruluşuna başvurulmasını gerektiren durumların neler olduğu.
İlaçlarla ilgili olarak;
- İlacın alınış nedeni, dozu, sıklığı, yan etkileri, ilacın etkinliğinin nasıl izleneceği, diğer ilaçlarla ve besin¬lerle etkileşimi.
- İlacın yanlışlıkla alımının önlenmesi için yataktan uzakta güvenli bir yerde bulundurulması.
- İlaçların kullanım talimatının siyah mürekkep ve büyük harfle yazılması.
- İlaç uygulamaları için saat kurma, takvime işaretleme, günleri belirten kutular kullanma gibi uy¬gun bir yöntem geliştirilmesi.
- Çeşitli doktorlara gitme, ilaç ve tedavi planlamasında sorun yaratabileceğinden tek bir doktor kontrolünde olmanın önemi.
- Evdeki görevlerin belli bir düzende yapılabilmesi için günlük ve haftalık yazılı görev listesinin nasıl hazırlanacağı.
- Evde daha bağımsız fonksiyon görebilmede yardımcı olacak gereçlerin (hastanedeki gibi fonksiyonel yatak, tekerlekli sandalye, baston, yürüteç, tuvalet ve banyo sandalyesi, kolay tutulur ve kaymayan bardak gibi) neler olduğu.
- Aile üyeleri ve arkadaşlarla iletişimde olmanın; bahçe, ev, el işleri yapmanın; boyama yapma, kitap okuma, çocuk bakma, yardım kuruluşlarında çalışma gibi aktivitelerde bulunmanın önemi.
Sonuç olarak; evde bakıma gereksinim duyanların büyük çoğunluğunu yaşlılar oluşturmaktadır. Ül¬kemizde de yaşlı nüfus giderek artmaktadır. 65 ve üzeri yaş grubunun toplam nüfusumuza oranı 2007 yılında %6.8’dir.
Sağlık Bakanlığımız tarafından 2002 yılında geliştirilen Ulusal Yaşlı Sağlığı Programı stratejilerinden biri “yaşlıların ülke koşullarına uygun evde bakımına yönelik uygulamaların geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması”dır.
Evde bakımın büyük bir kısmı bireyin sağlık gereksinimlerini karşılamaya yönelik olmakla birlikte bireysel bakım gereksinimlerini karşılamayı da kapsamaktadır.
Yaşlının evde bakımında hedefler yaşlının sağlığının, fonksiyon ve rahatının en üst düzeyde sürdürülmesini ve bozulduğu durumlarda düzeltilmesini sağlamaktır.
Bu hedeflere ulaşmada anahtar; sağlık sistemi içinde yer alan koruyucu, tedavi edici, rehabilite edici hizmetlerin ve sosyal destek hizmetlerinin entegre edilmesidir.
Yaşlı bakımının önemli bir kısmını yaşlının ve yaşlıya bakım veren kişinin eğitimi kapsamaktadır. Bakıma yönelik temel bilgi ve becerilerin öğretilmesi, yaşlının geri kalan ömrünü fonksiyonel ve daha az sorun yaşayarak sürdürmesine katkıda bulunacaktır.
|